Ο Λουτσιάνο Σπαλέτι δεν είναι πια προπονητής της Ιταλίας, και αυτό έγινε με τον χαρακτηριστικό τρόπο του: με ιδιαιτερότητες, υπονοούμενα και λόγια που έμειναν ανείπωτα. Πριν βυθιστούμε στο παράλληλο σύμπαν του Σπαλέτι, ας θυμηθούμε την πραγματικότητα.
Η Ιταλία υπήρξε απαίσια στην ήττα 3-0 από τη Νορβηγία την περασμένη Παρασκευή. Μέχρι το 29ο λεπτό του δευτέρου ημιχρόνου, είχαν καταφέρει μόλις δύο σουτ με συνολικό xG 0.14. Αυτή η ήττα σημαίνει ότι οι Azzurri διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να περάσουν ξανά από τα πλέι οφ του Παγκοσμίου Κυπέλλου — ίσως θυμάστε πόσο καλά πήγε αυτό τις τελευταίες δύο φορές, όταν αποκλείστηκαν από τη Σουηδία και στη συνέχεια από τη Βόρεια Μακεδονία.
Αυτή είναι η αναμφισβήτητη πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η Ιταλία αυτή τη στιγμή, και αυτό είναι που θα κληθεί να διαχειριστεί ο νέος προπονητής — πιθανότατα ο Στεφάνο Πιόλι ή ο Κλαούντιο Ρανιέρι, που είχε αποσυρθεί επίσημα στα 71 του χρόνια πέρυσι. Αλλά ας επιστρέψουμε στον κόσμο του Σπαλέτι και ας θυμηθούμε πώς κατάφερε να περιπλέξει ακόμα και την αποχώρησή του.
Ίσως νομίζατε ότι θα παραιτούνταν αμέσως μετά την ήττα από τη Νορβηγία, αλλά όχι: η αποχώρησή του καθορίστηκε αργότερα, σε μια συνάντηση με τον πρόεδρο της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, Γκαμπριέλε Γκραβίνα. Συμφώνησαν σε μια από εκείνες τις “από κοινού συμφωνημένες” αποχωρήσεις, με την κατανόηση ότι θα αναλάμβανε το εντός έδρας παιχνίδι κόντρα στη Μολδαβία τη Δευτέρα. Όμως, ο Σπαλέτι αποκάλυψε την αλήθεια και απολύθηκε.
«Τι έπρεπε να κάνω; Να μην πω στον κόσμο έτσι ώστε η ομοσπονδία να το ανακοινώσει; Δεν λειτουργεί έτσι», είπε σε συνέντευξή του στην ιταλική τηλεόραση τη Δευτέρα. Στην πραγματικότητα, Λουτσιάνο, αυτό ακριβώς έπρεπε να κάνεις. Ίσως αν κρατούσες το στόμα σου κλειστό, δεν θα είχες αιφνιδιάσει την ομοσπονδία και οι παίκτες δεν θα έμοιαζαν τόσο κακοί κόντρα στη Μολδαβία όσο ήταν κόντρα στη Νορβηγία.
(Μην αφήσετε την νίκη 2-0 επί της Μολδαβίας να σας ξεγελάσει. Η Ιταλία δέχθηκε 18 σουτ και είχε xG 1.39. Η κύρια διαφορά είναι ότι οι επιθετικοί της Νορβηγίας — Άλεξ Σόρλοθ, Άχμεντ Μούσα και Έρλινγκ Χάαλαντ — παίζουν για τις Ατλέτικο Μαδρίτης, Λειψία και Μάντσεστερ Σίτι, ενώ οι Μολδαβοί παίζουν για την CFR Κλουζ, τη Χέρεβεν και κάτι που ονομάζεται Σλάβεν Μπέλουπο).
Σε συνέντευξη τύπου το Σάββατο, ο Σπαλέτι ανέλαβε την ευθύνη και στη συνέχεια, περίεργα, άρχισε να αναφέρει πόσο ευγνώμον ήταν για το προπονητικό του επιτελείο, αναφέροντας τα ονόματα τους ένα προς ένα, μόνο για να φύγει από την αίθουσα συγκινημένος. Ήταν αληθινό; Ποιος ξέρει: ποτέ δεν ξέρεις με αυτόν τον τύπο.
Στην ίδια πρόταση, ο Σπαλέτι είπε: «Ορισμένες επιλογές που έγιναν ήταν λάθος γιατί επιλέξατε τους λάθος παίκτες, αλλά η μεγαλύτερη λύπη μου ήταν ότι δεν μπόρεσα να καλέσω σημαντικούς παίκτες που ήταν τραυματίες». Συμφωνείς μέχρι να ρωτήσεις τον εαυτό σου: για ποιους μιλάει; Θα είχε ο Μόιζε Κεάν κάνει τη διαφορά; Ο Αλεσάντρο Μπουόντζιορνο; Ο Μανουέλ Λοκατέλι; Αφήστε στην άκρη το γεγονός ότι κάθε εθνική ομάδα έχει τραυματισμούς. Δεν είναι σαν αυτούς τους παίκτες — όσο καλοί κι αν είναι — να είναι υποψήφιοι για τη Χρυσή Μπάλα. Ο Ρομπέρτο Μπάτζιο δεν θα περνούσε από εκείνη την πόρτα.
Ξαφνικά, οι δικαιολογίες άρχισαν να βγαίνουν. Το γεγονός ότι η Νορβηγία έπαιξε δύο προκριματικούς αγώνες τον Μάρτιο (κοντά στη Μολδαβία και το Ισραήλ) έγινε τεράστιο πλεονέκτημα για τους αντιπάλους του, επειδή αυτός έπρεπε να αντιμετωπίσει έναν εντός και εκτός έδρας προημιτελικό του Nations League κόντρα στη Γερμανία. (Τι έγινε με το “το σίδερο σφίγγει το σίδερο;”)
Ή το γεγονός ότι αρκετοί από τους παίκτες του προχώρησαν βαθιά σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις με τις ομάδες τους, και γι’ αυτό ήταν «ψυχικά και σωματικά εξαντλημένοι». Ε, σίγουρα — αλλά μπορείς να επισημάνεις ότι οι Γκιανλουίτζι Ντοναρούμα, Αλεσάντρο Μπαστόνι, Νικόλο Μπαρέλα και άλλοι έφτασαν σε ευρωπαϊκούς τελικούς γιατί είναι καλοί παίκτες που παίζουν σε μεγάλες, επιτυχημένες ομάδες.
Επίσης, ακούσαμε την παλιά αγαπημένη δικαιολογία ότι μόνο το 30% των παικτών της Serie A είναι Ιταλοί, οπότε έχει περιορισμένο αριθμό επιλογών. (Στην πραγματικότητα είναι 32.2% με βάση τα λεπτά συμμετοχής, αλλά κοντά είναι.) Και τι έγινε; Στην Αγγλία είναι ακόμα χαμηλότερο (29.4%). Τέσσερις από τους βασικούς (Ντοναρούμα, Μπαστόνι, Μπαρέλα, Νταβίντε Φρατέζι) στον αγώνα με τη Μολδαβία συμμετείχαν στον τελικό του Champions League, ενώ δύο (Γιοβάννι ντι Λορέντζο, Τζακόμο Ρασπαδόρι) είχαν σημαντικούς ρόλους στην τίτλο της Νάπολι. Ένας άλλος (Σάντρο Τονάλι) ήταν ένας από τους καλύτερους κεντρικούς μέσους στην Premier League φέτος και ένας άλλος (Ματέο Ρετέγκι) είναι ακόμα ο πρώτος σκόρερ στη Serie A.
Ευθύνη, καθόλου;
Επιστρέφοντας στα γεγονότα. Ο Σπαλέτι ήταν υπεύθυνος για 24 αγώνες, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφικής πορείας στο Euro 2024. Αν αφαιρέσουμε τους τέσσερις φιλικούς αγώνες, έχει εννέα νίκες, πέντε ισοπαλίες και έξι ήττες. Εντάξει, νίκησε τη Γαλλία και το Βέλγιο στο Nations League και έπαιξε κοντά στη Γερμανία. Χαίρεται.
Ας είμαστε σαφείς: η αποχώρηση από τη θέση του προπονητή της Ιταλίας δεν θα πρέπει να μειώσει τη θέση του Σπαλέτι ως προπονητή συλλόγου. Είναι τρις φορές προπονητής της χρονιάς στη Serie A, έχει κερδίσει πολλούς τίτλους με τη Ρόμα, πολλές λίγκες με τη Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης και, φυσικά, πριν από δύο χρόνια, έφερε στη Νάπολι τον πρώτο τίτλο από την εποχή του Ντιέγκο Μαραντόνα. Οι ομάδες του έχουν προσφέρει καινοτόμο και δημιουργικό ποδόσφαιρο και οι συνάδελφοί του προπονητές θαυμάζουν την τακτική του ικανότητα.
Αλλά το θέμα είναι αυτό. Η προπόνηση μιας εθνικής ομάδας είναι διαφορετική από την προπόνηση ενός συλλόγου, όπως το να οδηγείς ένα λεωφορείο μεταφοράς επιβατών είναι διαφορετικό από το να είσαι πίσω από το τιμόνι ενός σπορ αυτοκινήτου.
Στο διεθνές ποδόσφαιρο, δεν έχεις προπονήσεις όλο το χρόνο για να εγκαταστήσεις όποιον περίπλοκο τακτικό σχεδιασμό φαντάζεσαι. Ούτε έχεις καθημερινή επαφή με τους παίκτες σου, κάτι που ενισχύει την εμπιστοσύνη και τις σχέσεις. Όχι, έχεις μόνο μερικές προπονήσεις πέντε φορές τον χρόνο και, αν είσαι τυχερός, ένα τουρνουά κάθε δύο καλοκαίρια. Επομένως, πρέπει να κρατήσεις το τακτικό σου μήνυμα σύντομο και σαφές. Πρέπει να κατανοήσεις την ψυχολογία των παικτών σου και να βρεις ποια κουμπιά να πατήσεις για να βγάλεις το καλύτερο από αυτούς σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν υπάρχει χώρος για πειραματισμούς. Είναι θέμα του K.I.S.S. μεθόδου: «Κράτα το απλό, ηλίθιε».
Ο Σπαλέτι δεν κάνει απλά πράγματα, όπως οι περισσότεροι ιδιοφυείς — ή, πιο σωστά, αυτοί που προβάλλουν συμπεριφορές ιδιοφυίας. (Δεν πείθομαι για την ετικέτα της ιδιοφυίας ο ίδιος.) Θα έπρεπε να ήταν προφανές μετά την ντροπή στο Euro ότι δεν ήταν κατάλληλος για τη δουλειά (ή, όπως θα έλεγε αυτός, η δουλειά δεν ήταν κατάλληλη γι’ αυτόν). Χρειάστηκε μια κακή εμφάνιση κόντρα στη Νορβηγία για να πείσει την ιταλική ομοσπονδία να δράσει, και μια εξίσου κακή εμφάνιση κόντρα στη Μολδαβία για να ενισχύσει το γεγονός ότι έκαναν τη σωστή επιλογή να προχωρήσουν.
